Recital jest – jak wiadomo – rodzajem występu, w którym wszystkie utwory wykonuje jedna osoba (piosenkarz, solista albo muzyk). Mówi się, że ktoś wystąpił z recitalem bądź dał recital, a ktoś inny wysłuchał recitalu kogoś lub był na czyimś recitalu.
Niekiedy recitale są dziełem zespołów chóralnych czy instrumentalnych, gdy wchodzą w grę śpiew lub muzyka należące do jednego stylu, gatunku.
Kłopot ze słowem recital w polszczyźnie bierze się z tego, że inaczej się je zapisuje (przez –ci-), a i inaczej wymawia (przez -czi-[reczital]).
Warto wiedzieć, że chodzi o zapożyczenie mające związek z łacińskim czasownikiem recitare (‘czytać na głos, od niego wzięła się też recytacja), ale de facto niebędące latynizmem, lecz anglicyzmem utworzonym od czasownika recite [czyt. risajt].
Dlatego i my, gdyby być w zgodzie z fonetyką, powinniśmy formę recital wymawiać jako [risajtl].
Ponieważ jednak dość znacznie odbiegałaby ona od pisowni, kodyfikatorzy normy sprzed wielu dziesiątków lat uznali, że lepiej się stanie, gdy postawimy na taką samą artykulację, jaką ma czasownik łaciński recitare, czyli [rec-ital].
Tak też można było wymawiać słowo recital jeszcze długo po drugiej wojnie światowej, podawał ją Słownik poprawnej polszczyzny PWN z 1973 r. pod redakcją Witolda Doroszewskiego i Haliny Kurkowskiej (s. 627).
Szkopuł w tym, że dźwięk [c-i] nie należy do przyjemnych (i miłych dla ucha) i częściej słyszało się w formie recital połączenie głosek -ći [rećital].
Dlatego później zadecydowano, że nasze słowo można wymawiać również z włoska jako [reczital] (na wzór recitare [reczitare]). Dzisiaj taką artykulację podaje się w słownikach na pierwszym miejscu, a [rec-ital] uważa za rzadszą.
Pan Literka